Ένας στους τρεις μαθητές πέφτει θύμα σχολικού εκφοβισμού

Καμπάνια από το «Χαμόγελο του Παιδιού» για την αντιμετώπιση του φαινομένου

Με το σύνθημα «Κάνε τη διαφορά. Μίλα τώρα» Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις από έξι ευρωπαϊκές χώρες ενώνουν τις δυνάμεις τους και προχωρούν στην υλοποίηση ευρωπαϊκής καμπάνιας για την πρόληψη και την καταπολέμηση ενός φαινομένου, που τείνει να πάρει μεγάλες διαστάσεις μέσα και έξω από τα σχολεία, αυτό του σχολικού εκφοβισμού.

«Ένας συμμαθητής μου πέρυσι στο Γυμνάσιο δεχόταν εκβιασμό από ένα παιδί κατά τρία χρόνια μεγαλύτερό του, ότι εάν δεν του δώσει λεφτά, θα τον δείρει.

Ο συμμαθητής τού τα έδινε γιατί φοβόταν και δεν ήξερε τι να κάνει. Κάποια στιγμή ήρθε και μου μίλησε και απευθυνθήκαμε στη γραμμή SOS για τα παιδιά 1056 και έτσι το πρόβλημα λύθηκε» διηγήθηκε ο μαθητής 'Αγγελος, κατά τη διάρκεια σχετικής συνέντευξης Τύπου.

Ένας στους τρεις μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα έχει πέσει θύμα σχολικού εκφοβισμού, ενώ ένας στους δύο μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης γίνεται μάρτυρας περιστατικών σχολικού εκφοβισμού, όπως προκύπτει από έρευνα που διενεργήθηκε σε περισσότερους από 16.000 μαθητές, στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής καμπάνιας.

Όπως αναφέρει το ΑΜΠΕ, για να αντιμετωπίσουν αντίστοιχα φαινόμενα βίας, αλλά και την έλλειψη ενημέρωσης εκπαιδευτικών, γονιών και μαθητών γύρω από τα φαινόμενα αυτά, έξι ΜΚΟ από την Ελλάδα, την Ιταλία, τη Βουλγαρία, την Εσθονία, τη Λετονία και τη Λιθουανία, με συντονιστή το «Χαμόγελο του παιδιού» προχώρησαν στη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Καμπάνιας κατά του Σχολικού Εκφοβισμού.

Στο πλαίσιο του προγράμματος δημιουργήθηκαν οι διαδικτυακοί τόποι www.antibullying.eu, που παρέχει πληροφόρησησε εκπαιδευτικούς, παιδιά και γονείς, και www.yousmile.gr για την επικοινωνία των παιδιών μεταξύ τους, υλοποιήθηκε εκτεταμένη έρευνα σε μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στις συμμετέχουσες χώρες, αναπτύχθηκε ένα σύγχρονο διαδραστικό εκπαιδευτικό εργαλείο για εκπαιδευτικούς και μαθητές και σχεδιάστηκε μια ενημερωτική καμπάνια για προβολή από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης.

Στόχοι της Ευρωπαϊκής Καμπάνιας κατά του Σχολικού Εκφοβισμού είναι η προώθηση της άμεσης συμμετοχής των μαθητών στην αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού, η αναβάθμιση του ρόλου των εκπαιδευτικών στην αναγνώριση και διαχείριση του φαινομένου και η ανάπτυξη στρατηγικής ευαισθητοποίησης του κοινού.

Το έργο υλοποιείται τα τελευταία δύο χρόνια, με συντονιστή εταίρο το «Χαμόγελο του Παιδιού». Ο συνολικός προϋπολογισμός του προγράμματος ανέρχεται σε 189.278 ευρώ, το μεγαλύτερο ποσοστό του οποίου καλύφθηκε από το κοινοτικό πρόγραμμα «Daphne III».

«Ήρθε η στιγμή να θέσουμε εαυτούς στη διάθεση των παιδιών και κάτω από θεσμικές ομπρέλες. Η ευρωπαϊκή καμπάνια δεν είναι άλλη μια διαφημιστική καμπάνια. Αποτελεί ένα μήνυμα ενημέρωσης, αφύπνισης, κινητοποίησης», παρατήρησε κατά τη σχετική συνέντευξη τύπου ο πρόεδρος του «Χαμόγελου του Παιδιού», Κώστας Γιαννόπουλος.

«Αν συνομολογήσουμε ότι υπάρχει η ευθύνη της πολιτείας, των εκπαιδευτικών και του εκπαιδευτικού συστήματος, καθώς και των γονιών, τότε θα δούμε ότι συνεπάγεται η ανάληψη συγκεκριμένων πρωτοβουλιών.

Για μας προτεραιότητα είναι η αλλαγή της εκπαιδευτικής πολιτικής σε σχέση με την πρόληψη του φαινομένου και για το λόγο αυτό το υπουργείο Παιδείας προχώρησε στη δημιουργία Παρατηρητηρίου Πρόληψης της Σχολικής Βίας και του Εκφοβισμού», υπογράμμισε ο υφυπουργός Παιδείας, Θεόδωρος Παπαθεοδώρου.

Η έρευνα

Η έρευνα κάλυψε τις έξι ευρωπαϊκές χώρες και υλοποιήθηκε σε ιδιαίτερα εκτεταμένο δείγμα σχολείων της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Συμμετείχαν συνολικά 16.227 μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης από τις έξι χώρες του προγράμματος, οι οποίοι συμπλήρωσαν ειδικό ερωτηματολόγιο. Σημειώνεται ότι πήραν μέρος 4.987 μαθητές από 167 σχολεία της Ελλάδας.

Τα αποτελέσματα της έρευνας στην Ελλάδα καταδεικνύουν ότι το 31,98% των παιδιών υπήρξε θύμα σχολικού εκφοβισμού είτε κατ' επανάληψη είτε περιορισμένες φορές.

Αρκετά μεγαλύτερο είναι το ποσοστό των μαθητών που υπήρξαν θύματα σχολικού εκφοβισμού στη Λιθουανία (51,65%) και στην Εσθονία (50,07%). Ακολουθούν οι μαθητές της Βουλγαρίας (34,66%) και της Λετονίας (25,21%). Το αντίστοιχο ποσοστό στην Ιταλία είναι 15,09% και έτσι η Ιταλία καθίσταται η χώρα με το μικρότερο ποσοστό ομολογούμενης θυματοποίησης μεταξύ των έξι χωρών.

Το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού στους Έλληνες μαθητές έλαβε χώρα περισσότερο είτε έξω από το σχολείο (35,38%) είτε στους διαδρόμους του σχολείου (32,7%). Ακολουθεί η σχολική τάξη (24,4%) και η γειτονιά ή το πάρκο (21,84%). Σημαντικό ποσοστό (20,93%) δήλωσε ότι υπήρξε θύμα σχολικού εκφοβισμού στο διαδίκτυο.

Η χρήση κοροϊδευτικών ονομάτων είναι η συνηθέστερη μορφή σχολικού εκφοβισμού σύμφωνα με τη μαρτυρία του 60,69% των μαθητών των ελληνικών σχολείων που δήλωσαν θύματα.

Δεύτερη συνηθέστερη μορφή εκφοβισμού είναι τα σπρωξίματα- χτυπήματα (45,39%), με τα πειράγματα λόγω της εξωτερικής εμφάνισης να ακολουθούν με ποσοστό 36,3%.

Τα χαμηλότερα ποσοστά εντοπίστηκαν στη χρήση κινητών τηλεφώνων και του διαδικτύου, όπου η ανάρτηση εξευτελιστικών φωτογραφιών στο διαδίκτυο έλαβε 14,26% και η διάδοση εξευτελιστικών φωτογραφιών μέσω κινητών 12,82%.

Από την έρευνα σε όλες τις χώρες προέκυψε ότι το βασικό χαρακτηριστικό του θύματος είναι ανισορροπία δύναμης ανάμεσα σε αυτό και το θύτη. Ακολουθούν χαρακτηριστικά που διαφοροποιούν το θύμα από τους υπόλοιπους, όπως η εθνικότητα, η εξωτερική εμφάνιση, η σωματική ανεπάρκεια και οι σεξουαλικές προτιμήσεις.

Σχετικά με το θύτη προκύπτει ότι συνήθως πρόκειται για παιδί οικογενειών με ενδοοικογενειακά προβλήματα και κακές σχέσεις μεταξύ των μελών. Συνήθως ο θύτης έχει άσχημες σχέσεις με συμμαθητές και καθηγητές και μειωμένη σχολική επίδοση.

Οι μάρτυρες- παρατηρητές φαινομένων σχολικού εκφοβισμού επιλέγουν στην πλειοψηφία τους να βοηθήσουν το θύμα, χωρίς να λείπουν και οι περιπτώσεις εκείνες που αγνοούν το περιστατικό είτε γιατί φοβούνται τις συνέπειες είτε γιατί δεν ξέρουν πώς να παρέμβουν. Οι ίδιοι δηλώνουν ότι οι καθηγητές τους παρεμβαίνουν σε μεγάλο ποσοστό στα περιστατικά, αλλά συχνά δεν γνωρίζουν τον τρόπο παρέμβασης γι' αυτό και πρέπει να ενημερωθούν πιο αναλυτικά.

Το εκπαιδευτικό εργαλείο

Στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Καμπάνιας δημιουργήθηκε διαδραστικό εκπαιδευτικό εργαλείο ενάντια στο σχολικό εκφοβισμό. Στο εργαλείο παρουσιάζονται δύο ιστορίες εκφοβισμού στο περιβάλλον του σχολείου και σε διαδικτυακό περιβάλλον.

Ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να παρέμβει στην εξέλιξη της κάθε ιστορίας και να δει τα συναισθήματα του παιδιού που δέχεται τη βία, τον τρόπο σκέψης του παιδιού που εκφοβίζει και την οπτική του παρατηρητή.

Στόχος είναι οι δύο ιστορίες να αποτελέσουν αφορμή για συζήτηση μέσα στην τάξη γύρω από τα θέματα του σχολικού εκφοβισμού. Στην ταινία συμμετέχουν παιδιά από το εργαστήρι θεάτρου «Πόρτα» της Ξένιας Καλογεροπούλου.

Το εκπαιδευτικό εργαλείο, που συμπληρώνεται από ψηφιακή βιβλιοθήκη με επιστημονικό υλικό, είναι διαθέσιμο μέσω της ιστοσελίδας www.antibullying.eu.
 http://www.newsbeast.gr/greece/arthro/481226/enas-stous-treis-mathites-peftei-thuma-sholikou-ekfovismou/